به گزارش روابط عمومی حوزه هنری انقلاب اسلامی، هشتمین جلسه از سلسله نشست‌های «بازار شکرفروشان» با موضوع بازخوانی قصه‌های پیامبران در متون کهن فارسی، عصر چهارشنبه ۱۲ آذرماه ۱۴۰۴ با حضور سیدعلی میرفتاح در سالن سلمان هراتی حوزه هنری برگزار شد.

میرفتاح در ابتدای نشست با تاکید بر این‌که اهمیت ادبیات و هویت این جلسات ادبی نوعی فاصله گرفتن از زندگی روزمره است، گفت: برای دور شدن از روزمرگی ناچاریم به ادبیات پناه ببریم.

وی همچنین به ذکر حال رضا امیرخانی نویسنده پرداخت و برای سلامتی او دعا کرد.

در ادامه نشست، میرفتاح با شرح قصه حضرت آدم و حوا، به بررسی دو عبارت قرآنی «إِنِّی جَاعِلࣱ فِی ٱلۡأَرۡضِ خَلِیفَةࣰۖ» پرداخت. 

وی واژه‌های «ارض» و «خلیفه» را محور توضیحات خود قرار داد و گفت: برخی مفسران معتقدند منظور از «ارض» در این آیه منطقه‌ای است که وقایع اولیه خلقت در آن رخ داده و نه سراسر کره زمین؛ حوزه‌ای محدود در غرب آسیا و نه شرق دور. بعضی جغرافی‌دانان قدیم با سفر به شرق دور، ساکنان آن مناطق را حتی انسان نمی‌پنداشتند و آن‌ها را شبیه‌انسان می‌دانستند.

این استاد ادبیات خصوص واژه «خلیفه» گفت: خلیفه به معنای جانشین است؛ این‌که آیا انسان جانشین خداست یا جایگزین موجوداتی پیشین. اگر انسان را جایگزین بدانیم، پیش از او موجوداتی دیگر زیسته‌اند. 

وی در ادامه به مفهوم «هبوط» پرداخت و عنوان کرد: تلقی رایج، قرار داشتن آدم و حوا در بهشتی آسمانی است، درحالی‌که در نظر خداوند بالا و پایین معنا ندارد و این تصویر حاصل ذهنیت‌های کشاورزی و جست‌وجوی برکت در آسمان است. هبوط نه تنها یه معنای سقوط مکانی، بلکه به معنای سقوط درجه و اعتبار نیز هست.

میرفتاح با اشاره به این‌که انسان هرچه دارد از خداست، گفت: همان‌طور که نویسنده شخصیت‌های داستان را موجودیت می‌بخشد، انسان نیز در نسبت با خالق چنین است و نباید دچار غرور شود. 

وی افزود: شیطان حقیقت را پوشاند و استکبار ورزید و هرکس حقیقت را بپوشاند به شیطان نزدیک می‌شود؛ ریشه بسیاری از دعواهای سیاسی نیز همین استکبار است. عشق بهترین درمان استکبار و خودبزرگ‌بینی است.

این پژوهشگر در تشریح میل انسان به «محرمات» مثال زد و گفت: وقتی بیماری از خوردن ترشی منع می‌شود، تمام میلش به همان معطوف می‌شود. هنر نیز زاییده حس فراغ انسان از بهشت است؛ نوحه‌ای برای بازگشت به جایی که از آن بیرون افتاده‌ایم.

وی با اشاره به این‌که وجود گناهان باعث ظهور رحمت الهی می‌شود، گفت: این به معنای لزوم گناه نیست و حتی مقربان از خوبی‌های خود نیز توبه می‌کنند؛ همان «حسنات الابرار سیئات المقربین». در کنار شیطانی بیرونی، انسان درون خود نیز گرایش‌هایی دارد که حتی به شیطان درس می‌دهد و بسیاری خطاها حاصل فرافکنی است.

میرفتاح با اشاره به آیه «اهْبِطُوا بَعْضُکُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ» گفت: پیش از هبوط، نوعی هم‌سطحی وجود داشته، اما مناسبات دنیا اقتضا می‌کند که برخی بر برخی برتری یابند؛ جهان حیوانات نیز چنین است و این عالم جهان صلح مطلق نیست، هرچند می‌توان آن را قانون‌مند کرد.

در پایان جلسه، سیدعلی میرفتاح برای تبرک مجلس بخش‌هایی از زندگی پیامبر اکرم(ص) را از کتاب «سیره‌النبی» تألیف محمد اسحاق همدانی قرائت کرد.